Zagrożenia związane z wykonywaniem zadań zawodowych
W materialnym środowisku pracy występują różne czynniki mogące powodować zagrożenie dla życia i zdrowia pracowników. Klasyfikacja tych czynników jest dokonywana ze względu na ich oddziaływanie na organizm jak i na ich właściwości.
Czynniki występujące w materialnym środowisku pracy dzieli się na:
- czynniki szkodliwe dla zdrowia, których oddziaływanie na pracownika prowadzi lub może prowadzić do schorzenia (w zależności od stopnia oddziaływania lub innych warunków czynnik szkodliwy może stać się również niebezpieczny),
- czynniki niebezpieczne, których oddziaływanie na pracownika prowadzi lub może prowadzić do urazu (wypadki przy pracy),
- czynniki uciążliwe – ten rodzaj czynników nie stanowi co prawda bezpośredniego zagrożenia dla życia lub zdrowia człowieka, lecz utrudnia pracę lub przyczynia się w inny istotny sposób do obniżenia jego zdolności do wykonywania pracy lub innej działalności bądź wpływa na zmniejszenie wydajności.
Wśród czynników szkodliwych dla zdrowia wyróżnia się:
- czynniki biologiczne, czyli: drobnoustroje komórkowe w tym zmodyfikowane genetycznie; jednostki bezkomórkowe zdolne do replikacji lub przenoszenia materiału genetycznego w tym zmodyfikowane genetycznie; hodowle komórkowe; pasożyty wewnętrzne człowieka – które mogą być przyczyną zakażeń, zatruć lub alergii.
- czynniki fizyczne (hałas, wibracje, promieniowanie, pole elektromagnetyczne, elektryczność, pyły przemysłowe, czynniki niebezpieczne mogące prowadzić do urazów, takie jak poruszające się maszyny i ruchome elementy maszyn, przemieszczające się wyroby i materiały, ostre i wystające elementy),
- czynniki chemiczne, które dzieli się w zależności od skutków i rodzaju ich działania na organizm człowieka (toksyczne, drażniące, uczulające, rakotwórcze, mutagenne, upośledzające funkcje rozrodcze) lub w zależności od sposobów wchłaniania (przez drogi oddechowe, przez skórę i błony śluzowe, przez przewód pokarmowy),
- czynniki psychofizyczne, do których zalicza się obciążenia fizyczne (statyczne i dynamiczne) oraz obciążenia nerwowo-psychiczne (obciążenie umysłu, przeciążenie lub niedociążenie percepcyjne, obciążenie emocjonalne, stres).
Czynniki niebezpieczne, które działając na człowieka mogą spowodować uraz (wypadek przy pracy) takie jak:
– zagrożenie elementami ruchomymi i luźnymi ( brak osłon części ruchomych maszyn, zły stan techniczny ),
– zagrożenia związane z elementami ostrymi i wystającymi ( krawędzie
wystających elementów konstrukcyjnych maszyn grożące okaleczeniem,
uderzeniem, zgnieceniem),
– zagrożenia związane z przemieszczaniem się sprzętu i ludzi (uszkodzona
nawierzchnia dróg, zastawione drogi komunikacyjne, wadliwa organizacja
ruchu),
– zagrożenia związane z właściwościami fizycznymi materiału (ciężar, śliskie powierzchnie),
– zagrożenie porażeniem prądem elektrycznym (niesprawna instalacja
elektryczna),
– zagrożenie poparzeniem (gorące powierzchnie silników, otwarty płomień),
– zagrożenie pożarem lub wybuchem (nieprzestrzegania przepisów przeciw- pożarowych, palenie papierosów w miejscach niedozwolonych n: na stacji CPN lub LPG).
Czynniki szkodliwe i uciążliwe to takie, które działając na pracownika przez okres dłuższy mogą spowodować obniżenie sprawności fizyczne i psychicznej czy zmiany w stanie zdrowia, powodując w ostateczności choroby zawodowe. czynniki te dzielimy na 4 podstawowe grupy:
1. Czynnik fizyczne
– hałas ustalony i nieustalony,
– wibracje (drgania mechaniczne w maszynach)
– mikroklimat (zimny, gorący)
– promieniowanie ( widzialne tj. oświetlenie)
– pyły przemysłowe
2. Czynniki chemiczne to substancje:
– toksyczne,
– drażniące,
– uczulające
– rakotwórcze
– mutagenne
3. Czynniki biologiczne:
– mikroorganizmy roślinne i zwierzęce ( bakterie, wirusy, grzyby)
– mikroorganizmy roślinne i zwierzęce.
4. Czynniki psychofizyczne
– obciążenie fizyczne
– obciążenie psychiczn